Leros
Λέρος

ΕΘΙΜΑ

horos

Οι μέρες των γιορτών ήταν και είναι για το λαό μας μέρες χαράς, ξεγνασιάς, ξεκούρασης, γλεντιού, αδελφοσύνης και οικογενειακής επαφής. Για αυτό οι απλοί άνθρωπο έδωσαν σε αυτές τις ημέρες ξεχωριστό χρώμα με έθιμα, τραγούδια, Κάλαντα. Έτσι και οι συμπολίτες μας έδωσαν τη δική τους ψυχή σε αυτές τις ημέρες. 
Η προετοιμασία για τις γιορτές των Χριστουγέννων στη Λέρο αρχίζει με το Σαραντάμερο, μέρες νηστείας και εξαγνισμού των ανθρώπων. Κ ενώ ο άνθρωπος προσπαθεί να πειθαρχήσει τον εαυτό του, βγαίνουν οι καλικάτζαροι. Μικρόσωμοι, άσχημοι, αδύνατοι, με αχτένιστα μαλλιά, κόκκινα μάτια, πόδια τράγου και ουρά ζουν όλο το χρόνο κάτω από τη γη και προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που τη κρατάει. Κι ενώ είναι σχεδόν έτοιμοι να το κόψουν έρχεται η πρώτη μέρα του Σαραντάμερου (15 Νοεμβρίου) και τρέχουν να ανέβουν στη γη, να πειράξουν τους ανθρώπους. Να τους κολάσουν. Γυρνούν μόνο τις νύχτες. Μπαίνουν στα σπίτια από τους καπνοδόχους και παίρνουν ότι θέλουν. Για αυτό και αν χτυπούσες τη νύχτα την πόρτα κάποιου κατά τη διάρκεια του Σαρανταμέρου δε σου άνοιγε. Λένε ακόμα πως όποιο παιδί γεννιόταν αυτές τις ημέρες θα ήταν υπνοβάτης. Πάνε λοιπόν τη νύχτα οι καλικάτζαροι το φωνάζουν και βγαίνει στο δρόμο και χορεύουν μαζί. Πιστεύουν επίσης πως οι καλικάτζαροι αν μπουν στο σπίτι που έχει μωρό πάνε στην κούνια το κουνάνε με δύναμη και όταν το μωρό ματώσει του πίνουν το αίμα. Για αυτό οι γυναίκες, τις ημέρες των Χριστουγέννων βάζουν στο προσκέφαλο του μωρού ένα κόκκινο σταυρό. Για να αποφύγουν τις ζαβολιές τους οι Λεριοί έβαζαν έξω από τις πόρτες των σπιτιών τους τις σήτες, τριχιές ή δίχτυα. Μέχρι να μετρήσουν οι καλικάτζαροι τις τρύπες της τριχιάς ή του διχτύου θα μπερδεύονταν και σαν άκουγαν το πρώτο λάλημα του πετεινού ειδοποιούσαν ο ένας τον άλλο «πρώτος λάλησε» ύστερα «δεύτερος λάλησε» με το τρίτο λάλημα όλοι μαζί «σχίσου γη και βάλε μας». Οι καλικάτζαροι έφευγαν από τη γη όταν αγιάζονταν τα νερά. Την ημέρα των Θεοφανίων. Οι περισσότερες προετοιμασίες για τις γιορτές γίνονταν μια βδομάδα πριν. Οι νοικοκυρές στόλιζαν το σπίτι, άναβαν το τζάκι, στόλιζαν το δέντρο και ετοίμαζαν μελομακάρονα τα «τα φοικίκια», κουραμπιέδες και κουλουράκια. Αν περνούσες από τα σπίτια την παραμονή των Χριστουγέννων έβλεπες τις πιατέλες γεμάτες, το σπίτι μοσχοβολούσε και η γαλοπούλα έτοιμη, γεμισμένη περίμενε την άλλη μέρα. Και σαν ερχόταν το βράδυ, βγαίνανε τα παιδιά να πούνε τα κάλαντα και οι νοικοκυραίοι τους έδιναν χρήματα για τον κόπο τους και γλυκά
Η μέρα των Χριστουγέννων έφευγε με γλέντι και διασκέδαση ο κόσμος ξαναγύριζε στη δουλειά του μέχρι που να ρθει η παραμονή της πρωτοχρονιάς. Να φτιάξουν οι νοικοκυρές τις βασιλόπιτες και οι μεγάλοι να βγουν στους δρόμους με τις τσαμπούνες να γυρίσουν σπίτι και να δουν τον Άγιο Βασίλη. 
ΕΘΙΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ, ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΩΤΩΝ
Κι όσους έχετε στα ξένα να τους δείτε με το καλό με υγεία κι ευτυχία στο θεό παρακαλώ. 
Μόλις γυρίσει ο χρόνος ένας που βρίσκεται έξω από το σπίτι έρχεται κρατώντας ένα μαστραπά νερό και μια πέτρα. Είναι το ποδαρικό του σπιτιού. 
Με το νερό ραντίζουν στα τέσσερα καντούνια (γωνιές) μέσα στο σπίτι μέχρι να ρθει τον επόμενο χρόνο η καινούργια πέτρα και εύχονταν «όπως η πέτρα είναι γερή έτσι να ναι και η υγειά σας όλο το χρόνο». Ο αφέντης επίσης σπάει το ρόδι. Μπαίνει τρία βήματα μέσα και λέει: «ένα, δύο, τρία μέσα τα καλά.» κάνει τρία βήματα πίσω και λέει «ένα, δύο, τρία έξω τα κακά». Σπάει μετά το ρόδι σε μια γωνιά της πόρτας και αφήνει σαράντα κούνια μέσα στο σπίτι για σαράντα ημέρες. Πολλές φορές το νερό το φέρνουν το πρωί της Πρωτοχρονιάς. Σηκώνονται πολύ πρωί πριν βγει ο ήλιος και το νερό το λένε αμίλητο, γιατί καθώς το φέρνουν δεν μιλάνε καθόλου. Ρίχνουν στις τέσσερις γωνιές του σπιτιού νερό και λένε «όπως τρέχει το αθάνατο νερό έτσι να τρέχουν και τα καλά και τα πλούτη στο σπίτι». Όταν γυρίσει ο χρόνος κόβουν την βασιλόπιτα. Αυτού που θα του τύχει το φλουρί θεωρείται τυχερός και το φυλάει.
Το πρωί επίσης της Πρωτοχρονιάς σφάζανε έναν μαύρο πετεινό που τον φυλάγανε όλο το χρόνο για αυτή την ημέρα. Έπρεπε να είναι οπωσδήποτε μαύρος. Γυρίζανε ανατολικά το κεφάλι του, τον σφάζανε και τον κάνανε σούπα. Έθιμο τη μέρα αυτή είναι η μπουλιστρίνα. Οι γιαγιάδες, οι παππούδες και οι συγγενείς μαζεύονται και κάνουν την μπουλιστρίνα κυρίως στα παιδιά. 
Κι ύστερα έρχονται τα Φώτα. Η μέρα που αγιάζουν τα νερά και φεύγουν οι καλικάτζαροι. Την παραμονή γίνεται ο μικρός αγιασμός. Οι νοικοκυρές παίρνουν αγιασμό και φως. Με τον αγιασμό ραντίζουν το σπίτι και τα δέντρα. Πίνουν λίγο ο καθένας και το υπόλοιπο το κρατούν στο εικονοστάσι και το χρησιμοποιούν σαν γιατρικό. Με το φως ανάβουν το καντήλι και το θεωρούν καλό του σπιτιού να κρατήσει το καντήλι αναμμένο τρία βράδια. στη θάλασσα βουτάνε. Την άλλη ημέρα επέστρεφαν όλο ανανεωμένοι στις δουλειές τους.

Leros apartments Greece real estate

 agia kyriaki

marina panteli

vromolithos

panteli